René van Maarsseveen - Van 12 t/m 21 september is het ‘Fotoweek’  in Nederland, zeg maar ‘Week van de Fotografie’. Een week van tien dagen, maar dat terzijde. Er zijn in het hele land activiteiten georganiseerd rondom fotografie. Bibliotheken, musea, boekhandels en natuurlijk fotowinkels, fotografen en –clubs doen mee.

Hoe kan het anders dan dat ik hier ook aandacht besteed aan fotografie. Met mijn foto-archief van ruim 7 miljoen afbeeldingen, volgens de Koninklijke Bibliotheek en andere kenners behorend tot het Cultuur Historisch Erfgoed, kan ik er niet aan voorbij.

Paul Piebinga

Laat ik beginnen met Humans of Utrecht, de conceptfotografie van Paul Piebinga. Met zijn camera loopt hij door historisch Utrecht en maakt foto’s van de mensen die Utrecht maken tot wat het is. Het zijn geboren en getogen Utrechters, import-Utrechters en toeristen. Een selectie van zijn foto’s plaatst Paul op de Facebook-pagina ‘Humans of Utrecht’.

Het zijn foto’s die verrassen, ontroeren of een glimlach brengen. Ze tonen in hun veelzijdigheid aan mensen, de vele kanten van Utrecht. Of zoals Harry van Dam het deze week verwoordde in het AD: ‘Utrecht is een onontdekt paradijs, behoort tot de leukste steden van de wereld.’ En dat zie je terug in de foto’s van Paul.

Samen zochten Paul en ik twee jaar geleden naar een concept, zeg maar een thema voor een fotoproject. Hij had het ineens gevonden, een project naast zijn drukke baan als CEO bij een energiebedrijf. Ik heb daar overigens geen inbreng bij gehad.

15 meter en 3 seconden

Maaike Vergouwe en Daan Zuijderwijk maakten met hun Tjalk een vaartocht  over de Vecht van Utrecht naar Muiden. In de mast hingen deze fotografie-nomaden op 15 meter hoogte een camera die om de 3 seconden een foto maakte. In de fotografie kennen we onder andere kikker- en vogelperspectief. Daar is nu dus mastperspectief bijgekomen. Het leverde bijzondere foto’s op van Utrecht en omgeving vanaf een middelhoog standpunt.

De foto-/vaartocht van, genaamd ‘The River Vecht’, duurde twee jaar. Het idee van de mastfotografie ontstond toen ze naar een nieuwe vorm zochten om Utrecht en omgeving vast te leggen en daarbij ook gebruik wilden maken van  hun enthousiasme voor varen. Aan een website (klikhier) met de foto’s wordt momenteel gewerkt. Daarna volgen ongetwijfeld ook andere uitingen.

Auteursrecht op foto’s

Het lijkt er soms op dat foto’s door internet vogelvrij zijn verklaard. Regelmatig klinkt daarom de roep om betere auteursrechtelijke bescherming. Een gespecialiseerde jurist die veel schrijft over intellectueel eigendom en internet is Arnoud Engelfriet.

Vorige week las ik een interessant stuk op zijn site over het gebruik van foto’s die gemaakt zijn door politieagenten. Deze, vaak op Twitter geplaatste, foto’s worden eenvoudig overgenomen door de media. Mag dat? Ja, dat mag volgens Engelfriet.

Ten eerste hebben de agenten geen auteursrecht. Die ligt bij hun werkgever (de overheid) omdat ze daar in dienst zijn. En de overheid is een uitzondering als het om auteursrecht gaat, volgens art. 15b van de Auteurswet. Heeft de overheid het auteursrecht, dan is het toegestaan de beschermde werken over te nemen. Slechts in bepaalde gevallen kan daarvoor een voorbehoud worden gemaakt, maar dat moet dan wel worden vermeld op of bij de foto.

Reprofotografie

Als het over auteursrecht gaat, moet ik weer even aan mijn archief denken. Daarin heb ik onder meer honderden reproductiefoto’s van schilderijen uit de grote musea van Nederland. Twee gerenommeerde advocatenkantoren hebben voor me uitgezocht hoe het daarbij met de intellectuele eigendomsrechten zit. Je kunt er meer over lezen op mijn site, klikhier.

Tien jaar ‘Utrecht van Toen’

In deze Fotoweek verschijnt de inmiddels tiende editie van de kalender ‘Utrecht van Toen’. Dertien historische foto’s van Utrecht. Toen Geert Visser en ik er in 2004 mee begonnen gingen er honderd over de toonbank bij Catch op het Oudkerkhof. Nu tien jaar later worden er aanzienlijk meer verkocht. Dat blijkt niet alleen uit de cijfers, maar ook aan de vele vragen die we erover krijgen. ‘Wanneer verschijnt ie weer?’, is een vraag die me vooral door oudere Utrechters rond deze tijd regelmatig wordt gesteld. Deze week dus.