De Neude, historische plek gevangen in een boek

Rene van Maarsseveen - Afgelopen vrijdag kwam het boek ‘Neude’ uit. Het zou moeten samenvallen met de feestelijke opening van de bibliotheek. Er was echter een microscopische klein deeltje erfelijk materiaal, verpakt in een omhulsel van eiwit en een kroontje. Het feest ging niet door. Maar er ligt wel een prachtig boek over een plek die bekend is bij iedere Nederlander.

(Het boek Neude is te zien bij Bol.com - inkijkexemplaar)

Oke, sommigen kennen de Neude slechts van het Monopoly-bord. Het boek kan daar verandering in brengen. In vele, korte hoofdstukken en met veel illustraties vertellen de schrijvers het volledige verhaal van dit karaktervolle Utrechtse plein. Van de drassige Noede in een akte uit 1347 tot het huidige plein met de nieuwe bestemmingen in het oude postkantoor.

De Noede

Allerlei onderwerpen rondom de Neude komen ter sprake. De naamgeving is daarbij vanzelfsprekend een goed begin. Zoals gezegd begon het als Noede, wat mogelijk ‘laagte’ betekent. Het lager dan de omgeving liggende terrein was nog nauwelijks te herkennen als het plein waar later executies, feesten en intochten zouden plaatsvinden.

De drassige plek is wel geschikt als veemarkt en wat later ook als korenmarkt. Rondom die functie die de Neude enkele eeuwen heeft, spelen de historische gebeurtenissen. Het terrein is dan inmiddels geplaveid.

Prettige stijl

In prettig leesbare, hapklare stijl vertellen de schrijvers over de riddertoernooien, de executies, de brandstapel en de koperen ketel, de bisschoppen en prinsen. Daarbij verbinden ze als dat nodig is het verleden met het heden en vice versa.

Zo lees je in hoofdstuk 5 over het Ceciliaconcent voor Chique Dames niet alleen over de historie van het convent en de dames, maar ook over de opgraving in 2018. Daarbij vinden archeologen op de plek waar het klooster stond een beerput met menselijke uitwerpselen, vrijwel zeker nonnenpoep.

Onderwerpen

Op dezelfde manier komen talrijke andere onderwerpen aan bod, in een balans van feiten, annekdotes en ondersteunende illustraties. Sommige onderwerpen zijn daarbij voor niet-Utrechters wellicht minder interessant, zoals de geschiedenis van de familie Lorjé. Of is mijn idee daarover gekleurd doordat ik twee straten vanaf de Neude ben geboren.

Als kind kwam ik vaak op de Neude. Mijn schoolspullen kocht ik bij Lorjé. De Mont Blanc vulpen die ik kreeg toen ik naar de middelbare school ging kwam er vandaan. En bij apotheek Woertman kon ik in die tijd voor mijn scheikundedoos nog chemicaliën halen die tegenwoordig waarschijnlijk zijn verboden.

Interessant

Ach, beide bedrijven zijn nog steeds op de Neude. Natuurlijk is die geschiedenis ook voor huidige bewoners, studenten en monopoly-spelers interessant. Evenals de hoofdstukken over de boekenkraam die lange tijd op de Neude stond, de tram die er reed en de boten die er ooit hebben gevaren.

Boten? Ja, waar nu de Neude ligt stroomde ooit de Rijn. Daar sta je van te kijken waarschijnlijk. Zo biedt dit boek je vele wetenswaardigheden. Vrijwel geen enkele daarvan is uitgewerkt in te uitgebreide verhandelingen. In zelfstandige hoofdstukken zijn het echter afgeronde verhalen.

Heerlijke introductie

Je kunt die verhalen achter elkaar doorlezen. Maar je kunt het boek, dat dus steunt op de hoofdstukken, ook gemakkelijk af en toe eens oppakken en een hoofstuk lezen. Dan ervaar je dat de verhalen met feitjes uitnodigen tot verdere verdieping in de Utrechtse historie. Dat maakt het boek ‘Neude’ een heerlijke introductie in het Utrechtse, opgehangen aan een bijzonder plein.

Het boek Neude is te zien bij Bol.com (inkijkexemplaar)