Cultuurjournalist Henk Roozeboom presenteert nieuwe theatervoorstellingen op Utrechtse podia. Dit keer over het toneelstuk van theatermaakster Marjolijn van Heemstra.

Van Heemstra deelt met haar familie een spannend verhaal over haar oom, de kapitein J.J.F. van Heemstra. Na de Tweede Wereldoorlog zou hij een vermeend NSB’er, in 1946, zijn verdiende loon hebben gegeven met een ’Sinterklaassurprise’.

             Het pakketje liet de kapitein op sinterklaasavond bezorgen bij François Boer. Deze man werd ervan verdacht dat hij tijdens de Tweede Wereldoorlog een groepje Engelandvaarders heeft verraden die daarop door de Duitsers werden gedood. Na de oorlog heeft de Nederlandse regering niets gedaan om hem voor die daad te straffen.

            Dat was een doorn in het oog van kapitein Van Heemstra. Hij besloot het recht in eigen hand te nemen. In zijn schuurtje maakte hij een bom, wikkelde het explosief in een sinterklaaspapiertje en liet hem bij Boer bezorgen. Vier tellen daarna ontplofte de bom. Boer, zijn vrouw en de 17-jarige hulp kwamen daarbij om het leven.

            Een verhaal dat, in de ogen van de theatermaker, alles in zich heeft om er ‘dé Soldaat van Oranje voor de kleine zalen’ van te maken. Een decor met draaischijf werd gemaakt, acteur Herman Gilis werd gevraagd en Marjolijn van Heemstra startte een onderzoek om het script voor de voorstelling te kunnen schrijven.

            Van Heemstra laat ons zien hoe dat grootse verzetsheldverhaal er dan uit zou kunnen zien. Ze betoont zich, ook in deze voorstelling, weer een verteller die de spanning er in weet te houden. Dat doet ze niet alleen door gebruik te maken van theatrale effecten maar vooral door de intensiteit van haar verhaal.

            Als een archeoloog gaat zij op zoek naar de resten van dat stukje Nederlandse geschiedenis over haar oom. En wat blijkt? Boer was helemaal geen verrader of NSB’er. Haar oom maakte waarschijnlijk deel uit van de Neue Afwehr, een organisatie die het niet eens was met hoe de Nederlandse regering na 1945 ons land bestuurde.

            En dat niet alleen, Marjolijns oom bleek opeens iemand te zijn die in staat was onschuldige mensen te doden. En waarom? Omdat hij het niet eens was met de regering! Het beeld van de stoere familieheld, dat de theatermaakster al jaren over haar ‘haar bommenneef’ bij zich droeg, spatte in stukjes uiteen.

            Vanaf dat moment krijgt de voorstelling een nieuwe wending. Want, vraagt Van Heemstra zich af, is de actie van haar bommenneef, daarmee een terroristische actie geworden? Met die vraag wordt de voorstelling actueel en brengt ons naar deze tijd. Een tijd die geplaagd wordt door de angst voor terroristische aanslagen

            De theatermaakster schuwt daarbij de verdieping niet. Met haar laat ze haar publiek zich afvragen waar angst in de samenleving toe kan leiden. Zelfs een vergeten doos voor een supermarkt kan daardoor ineens een andere betekenis krijgen. Of wanneer en waarom zouden wijzelf tot doden in staat kunnen zijn?

            'Bommenneef' van Van Heemstra is een boeiend verhaal over de motieven van aanslagplegers en hoe wij daar tegenover staan. Het is een onderzoek naar de wezenlijke, menselijke, rol in de geschiedenis van de terreur. De theatermaakster omlijst dat verhaal met een toneelbeeld dat bol staat van de symboliek waardoor de voorstelling een diepe indruk achterlaat.

Voorstelling: Bommenneef, door: Ro Theater, eindregie: Jetse Batelaan, spel: Marjolijn van Heemstra en Herman Gilis, te zien in: theater Kikker, 29 en 30 maart, kaarten en informatie: www.theaterkikker.nl