Reinier Schat is een van de oprichters van de prestigieuze Rietveldprijs die tweejaarlijks wordt uitgereikt aan architecten en ontwerpers die in Utrecht bouwen. Schat maakt zich zorgen over plannen om het entreegebouw van het Universiteitsmuseum te slopen.  

Door Reinier Schat - Onder zware kritiek van de Utrechtse Welstandscommissie probeert de Universiteit Utrecht toestemmming te krijgen om de sloopkogel in te zetten op de glazen pui en de rest van het voorgebouw waarmee architect Koen van Velsen in 1997 nog de Rietveldprijs won: het Universiteitsmuseum aan de Lange Nieuwstraat.

Naar de mening van de Welstandscommissie is de kwaliteit van het door de universiteit ingediende ontwerp bij lange na niet zo goed als het huidige gebouw, dat nog maar twintig jaar oud is.   

Met de voorgenomen sloop gaat een gebouw verloren dat destijds door de jury van de Rietveldprijs werd geprezen als “een regelrecht sieraad voor de historische binnenstad. Van Velsen heeft op sublieme wijze (....) een ontwerp gemaakt dat zowel doorzichtig als gesloten is. Straat, straatwand en interieur zijn een eenheid geworden. Beheersing, rust, verfijning, rijpheid en elegantie zijn sleutelwoorden (...) om het meesterwerk van Koen van Velsen te karakteriseren”.

De Universiteit Utrecht lijkt met dit sloopbesluit als belangrijke bouwende partij in de stad een nieuwe koers te kiezen, die de stad er niet mooier op zal maken.

Gedreven door de behoefte om met horeca aan de straatkant - en een aantrekkelijke, grote winkel in de hal - nieuwe inkomsten te verwerven en zo de exploitatie van het museum winstgevend te maken, lijkt de universiteit - als het gaat om uitstraling van de gebouwen waarmee de universiteit zo nadrukkelijk aanwezig is in Utrecht - afstand te nemen van haar rol als cultuurdrager in de stad.

Een rol die de universiteit de afgelopen decennia juist zo voorbeeldig had ingevuld met de vele bijzondere nieuwbouwprojecten. Een rol waarvoor de bestuurders van de universiteit beloond zijn toen zij tussen 1997 en 2007 vijf keer trots konden aanhoren hoe de ontwerper van weer een nieuw universiteitsgebouw werd bekroond met de tweejaarlijkse Rietveldprijs.

Vijf van de zes Rietveldprijzen gingen tussen 1997 en 2007 naar gebouwen van de universiteit. Die winnaars prezen zonder uitzondering de inspirerende manier waarop de universiteit als opdrachtgever nadrukkelijk verantwoordelijkheid nam voor de kwaliteit van haar bijdrage aan de openbare ruimte. Andere ambitieuze opdachtgevers in de Utrechtse bouwwereld, zoals andere onderwijsinstellingen en de Utrechtse woningbouwcorporaties, werden er door geinspireerd en verbeterden de kwaliteit van hun plannen.

Grote namen in de architectuur als Koen van Velsen (Universiteitsmuseum, 1997), Rem Koolhaas’ OMA (Educatorium,1999), NL Architects (Basketbar, 2003), Wiel Aretz (Universiteitsbibliotheek, 2005) en Erick van Egeraat (Heijmans-Van der Berggebouw, 2007) bouwden in opdracht van de universiteit. En allemaal benadrukten ze bij de uitreiking van hun Rietveldprijs hoe belangrijk de houding van de universiteit als opdrachtgever was voor het bereiken van goede kwaliteit van het gebouw. Aan die periode lijkt een eind gekomen.

Zo ver is het echter nog niet. De procedure om de vereiste vergunningen te verkrijgen hapert nu de Welstandscommissie het plan niet heeft goedgekeurd. Ook moet er nog een sloopvergunning voor het huidige gebouw worden aangevraagd.

De dreigende sloop van dit gebouw zal later net zo hard betreurd worden als de afbraak van het iconische Jugendstilgebouw van verzekeringsmaatschappij De Utrecht tijdens de bouw van Hoog Catharijne.

Er is echter nog tijd voor de universiteit om tot inkeer te komen en het gebouw van Koen van Velsen te sparen. Daarvoor is het wel nodig dat de Utrechters zich laten horen en de gemeente duidelijk maken dat een sloopvergunning afgeven voor dit prachtige gebouw niet aanvaardbaar is.

(Reageren kan via reacties@nieuws030.nl)