Met ‘Nieuws030’  hebben we er weer een lokaal nieuwsmedium bij. Als belangstellende lezer deed mij dat de vraag opkomen wat nu de zin en onzin is van lokale media? En de vraag stellen is hem ook beantwoorden.

Gedrukte kranten zijn vanuit financiële overwegingen steeds moeilijker te realiseren. Plaatselijke suffertjes kunnen het nog doen door gebruik te maken van gratis bijdragen van belangengroepen en lezers.

Steeds minder mensen hebben zin in het betalen voor nieuws en jongeren grijpen liever naar de digitale knop. Het Engelstalige weekblad The Economist voorzag jaren geleden dat lokale media op den duur alleen nog journalistiek bestaansrecht hebben als zij die hele belangrijke controlerende en signalerende functie vervult in de democratische samenleving. Zij hebben veel eerder gelijk gekregen dan gedacht.

Het is al weer heel wat jaren geleden dat het Utrechts Nieuwsblad (UN) werd veranderd in het Algemeen Dagblad (AD). Dat betekende dat de krant drastisch van beeld wijzigde. De artikelen werden korter en de koppen schreeuwden als nooit tevoren. Het AD was altijd al dat waterige aftreksel van De Telegraaf geweest. Maar in de vezel wordt ze opgemaakt vanuit een zelfde principe: met aandachttrekkende koppen en bijbehorende lay out een zo groot mogelijk publiek te bereiken.

Voor de inhoud van het UN betekende het nogal wat. De serieuze aandacht voor de lokale politiek bijvoorbeeld werd geschrapt, de lokale betaalde voetbalclub levert de plichtmatige verhalen op maar wordt niet meer intensief gevolgd, de informatie die artikelen bevatten is ondergeschikt aan de ‘sensatie-factor’ en is mede daardoor van slechte kwaliteit. Individuele schandalen vormen de zeldzame hoogtepunten, alsof we een roddelblad lezen…

Deze krant is verworden tot een klaagblad zonder diepgang met wat franje in de vorm van berichten uit de lokale samenleving over de bingo om de hoek en de schietpartij vijf straten verder. Dit alles afgemaakt met een columnist die zichzelf 'politiek duider' noemt en onder die noemer graag vuil spuit en onjuiste suggesties wekt.

Het AD wordt inmiddels door helemaal niemand meer serieus genomen en ook door bijna niemand meer gelezen. Toppunt was de wijze waarop de burgemeestersbenoeming in Utrecht werd gevolgd waarbij gestemd kon worden op door de krant benoemde kandidaten die zelf niet eens burgervader wilden worden! Zelden zoveel domheid in één krant bij elkaar gezien…

RTV Utrecht heeft eveneens een groot publiek nodig om haar bestaansrecht keer op keer weer te bewijzen. Zodra er nog maar weinig kijkers zijn, zal het nut van lokale radio en televisie direct ter discussie gesteld worden. Vanuit de historie loopt Utrecht nogal achter omdat dit medium in onze regio nog maar 25 jaar aanwezig is.

In Limburg is het regionale belang van een andere orde dan bij ons. Door de gerichtheid op een breed publiek moet RTV Utrecht zich ook in het midden van het spectrum bewegen: dus relatief veel aandacht voor klein leed en het vertellen van grote verhalen in 10 seconden. Het kan moeilijk anders met het geringe budget dat beschikbaar is. Er is zelden plaats voor verdieping.

De lokale samenleving heeft echter wel dringend een medium nodig met serieuze journalistieke diepgang. Diepgang in de zin van meer aandacht voor serieus nieuws, de verhalen achter het nieuws, onderzoek naar wat er nu echt aan de hand is, signaleren van maatschappelijke problemen, kritisch volgen van de volksvertegenwoordiging en benoemen van trends in de Utrechtse wereld.

Deze functie is belangrijk in een samenleving die we democratisch noemen en waarin we burgers vragen maximaal te participeren. De pluriforme controle functie die misstanden voor het voetlicht brengt en betekenisvolle discussie op gang houdt over lokale thema’s, is bij uitstek een taak van lokale media. Als we onze samenleving in de kwaliteit van participatie en betrokkenheid van burgers op peil willen houden, is deze functie van lokale media onmisbaar.

Om die functie te vervullen zijn goede journalisten nodig en het organiseren van meewerkende burgers. Maar wie zal dat betalen? Abonneehouders en adverteerders? Ik vrees van niet. Lokale media met diepgang en kwaliteit kunnen immers niet meer bestaan in het verdienmodel van lezers die betalen en ondernemingen die hun waren aanprijzen. Dat kan al lang niet meer en zal er ook niet meer van komen. Die tijd is voorbij.

Zou de lokale politiek zich verantwoordelijk moeten voelen voor het in stand houden van zo’n medium? Is de verantwoordelijkheid voor de kwaliteit van de Utrechtse samenleving niet bij uitstek een taak van de gemeente? En vinden belangrijke taken in de samenleving die commercieel niet te financieren zijn, niet juist een plekje bij de overheid? Doen we dat niet met alles wat we belangrijk vinden maar commercieel niet kan slagen?

Nieuws030 is weer een moedige poging om serieuze journalistiek kansen en ruimte te bieden. Internet websites waarop de nieuwsberichten staan hebben we in de stad voldoende. Tijd voor meer serieus nieuws, meer achtergronden, goede informatievoorziening en belangwekkend debat!

Dit is immers voorwaarde voor een goed werkend samen leven en mag niet afhankelijk zijn van commerciële kronkels! Daarom hoop ik dat Nieuws030 het gaat redden om de diepgang achter het nieuws voor haar lezers zichtbaar te maken. Zij kan daarbij al onze steun gebruiken. En ook wat steun van de lokale politiek.

Gert Jongetjes