Maarsseveen - Café De Baas

René van Maarsseveen - Met een stel oud-klasgenoten van het Boni (Bonifatius College) praat ik over onze schooltijd. We gingen in de pauze naar café De Metro, een café in een werfkelder aan de Vismarkt. ‘En naar café De Baas achter het stadhuis’, roept een van de aanwezigen.

‘Dat was café De Zaak’, zeg ik, ‘De Baas zat in die tijd aan de Biltstraat en is later verhuisd naar de Lijnmarkt’. De oud-klasgenoot blijft bij zijn foute geheugen en ik hoef mijn gelijk niet te halen. Die avond niet en zeker niet ten koste van hem in dit gezelschap.

Café De Baas

Café De Baas zou dit jaar zijn veertigjarig bestaan vieren. De animator voor het café is de Haagse cabaretier Harrie Jekkers. Hij studeert Engels in Groningen en vertelt iedereen die het horen wil hoe hij denkt over de samenleving en dat er wat moet veranderen. Als hij in 1975 in Utrecht gaat werken als onderwijzer bespreekt hij ook hier zijn ideeën.

Met zijn oude schoolvriend Cok Vergeer en Haagse stadsgenoot Cees Grimbergen schrijft Jekkers een bedrijfsplan. Daarin kijken ze terug naar de roerige jaren zestig en wat er volgens hen allemaal fout ging in de maatschappij en met het gezag. Het is tijd voor verandering. Ze bedenken allerlei mogelijke initiatieven, maar ze zijn realistisch genoeg om in te zien dat vele daarvan geen verandering zullen brengen.

Met een collectief café als basis zou het wel kunnen lukken, een kroeg waar de medewerkers samen de baas zijn. Het werk in de kroeg is immers leuk, je ontmoet veel mensen en met de opbrengsten kun je weer nieuwe projecten starten of ondersteunen.

Oprichting

Bij notaris Timmers steken de drie hun licht op over een geschikte juridische vorm. Na nog wat denkwerk en een laatste hand aan het bedrijfsplan wordt op 8 november 1975 de eerste vergadering belegd, volgens mij bij Cees Grimbergen. Er zijn ongeveer twintig, mogelijke, vrijwilligers aanwezig waarmee het plan uitgevoerd kan worden.

Er volgen meer vergaderingen, waar over meer wordt gepraat dan alleen de kroeg. De maatschappij in het algemeen en de bredere plannen van het collectief worden besproken en het bier stroomt rijkelijk. Op 17 januari 1976 wordt de vereniging Frons opgericht. Daarin moeten de verschillende ideeën vorm krijgen, waaronder café De Baas.

Onderkomen

Er is ook al een pand op het oog voor de kroeg, Biltstraat 23. De vereniging wil het pand kopen, maar ze blijkt niet snel genoeg over voldoende middelen te beschikken. Vanaf 1 juni 1976 wordt het pand gehuurd. Een paar dagen later, op 5 juni, is de opening van café De Baas. Vanaf het begin loopt het goed. Helemaal nadat vanaf september ook wordt begonnen met warme maaltijden.

Met het café als motor is er geld. Eind 1977 zijn er al meerdere projecten gestart en er zijn optredens geweest van onder andere Herman Brood, Gruppo Sportivo en de Harry Muskee Band. Het tweede jaar wordt afgesloten met een omzet van 500.000 gulden.

Collectieve projecten

De vereniging Frons staat aan de wieg van veel collectief georganiseerde projecten en is vaak ook de grote financier. Er zijn daarbij zowel successen als minder gelukkige activiteiten. De vereniging kent, door zijn bijzondere en nieuwe organisatievorm, ook een golfbeweging van goede en minder goede bestuurlijke en personele perioden.

Verhuizing

Door allerlei omstandigheden in de organisatie, maar vooral door de wens voor een geschiktere ruimte, besluiten de Bazen op 5 februari 1983 te verhuizen. Er wordt een vragenlijst opgesteld om wensen, meningen en ideeën te verzamelen. Aan de hand daarvan wordt gezocht naar een nieuwe locatie. Het wordt op 7 oktober 1983 Lijnmarkt 8, een pand waar tot kort daarvoor een Chinees restaurant zat.

Er volgt een flinke verbouwing. Daarbij worden nog allerlei inhoudelijke beslissingen genomen over de inrichting en toekomstige werkwijze. Op 30 maart 1984 opent café De Baas op de nieuwe locatie. Daar zal ze uiteindelijk ruim 20 jaar zitten, tot de activiteiten worden gestaakt en het pand op 1 september 2008 wordt verkocht.

Gelijk

Ik heb mijn gelijk gehaald. Als de oud-klasgenoot mij niet gelooft kan hij het verhaal over De Baas uitgebreider en leuker nalezen in het boek ‘Tappen uit principe’ van Koen-Machiel van de Wetering. In het boek komen vele medewerkers aan het woord en worden herinneringen opgehaald, naast een chronologisch verhaal van veertig jaar op een bijzondere manier ondernemen.

De verwarring van de oud-klasgenoot is overigens niet helemaal vreemd. Café de Zaak stamt uit hetzelfde jaar als het initiatief voor café De Baas. En het had, zeker in de begintijd, dezelfde uitstraling van studenten, vrijwilligers, drukte en gezelligheid. Café De Zaak zit nog op zijn oorspronkelijke plek, aan de Korte Minrebroederstraat bij het Stadhuisplein.

Het boek

Nou vooruit, als je tot hier bent gekomen, mag je het boek (pdf) ook hier even downloaden.